Het aha-moment. Het oh nee-moment. Het wie ben ik?-moment. Het ik geef het op-moment. Het zie alles opeens zo helder-moment. En het nu niet meer-moment.
Ze horen er allemaal bij.
Wanneer je merkt dat je op persoonlijk en spiritueel vlak aan het groeien bent, zijn er verschillende fases waar we allemaal doorheen bewegen. Soms lineair, maar vaak ook dwars door elkaar heen.
De filosoof Ken Wilbur heeft in zijn Integrated Theory 4 fasen gedefinieerd van persoonlijke groei. Willen we echt groeien als ziel, dan zijn alle vier stappen nodig om niet alleen te leren, maar ook deze opgedane kennis te integreren in ons leven. Alleen dan zal je een diepe voldoening voelen en impact maken.
De vier stappen van spirituele groei
Wake up
Wake up – ontwaken – gaat over jouw ware zelf ontdekken. Herinneren wie jij bent. Ontwaken is een proces waarbij je opnieuw in contact komt met jouw innerlijke wijsheid. Je begint te beseffen dat je lang op de automatische piloot leefde, afgesneden van de natuur, van anderen en van het Universum. Niet bewust van jouw echte capaciteiten en ware bestemming.
Vaak start het proces van ontwaken met een life changing experience. Een grote gebeurtenis die je kijk op het leven verandert. Een groot verlies, een scheiding, een burnout, een ziekte. Dit noemen ze ook wel The Dark Night of the Soul. Een uitdagende periode waardoor je jouw eerdere visie op het leven in twijfel begint te trekken. Je vraagt je af: waarom gebeurt mij dit nou? En wat moet ik doen om hier weer uit te komen? Je begint open te staan voor nieuwe perspectieven, en beseft je dat wat er in je leven gebeurt je niet wordt aangedaan, maar je kan helpen om te groeien.
In het proces van ontwaken ontstaat een groter bewustzijn. Je wordt bewuster van hoe je je voelt, en welke rol jij zelf hebt in jouw ervaringen. Vaak voel je een grote honger naar nieuwe informatie en kennis. Meditatie, coaching, energiewerk en persoonlijke ontwikkeling brengen je allemaal verder op je pad. Het helpt je om te zien dat jij zoveel meer in je hebt dan je altijd dacht. Je begint je steeds vaker verbonden te voelen, licht en liefdevol.
Deze nieuwe kijk op het leven voelt alsof er een sluiter is verdwenen waardoor je alles opeens veel helderder ziet. Je voelt beter wie jij bent en wat je hier hebt te doen. Maar waarschijnlijk voel je ook sterker emoties, ben je gevoeliger voor prikkels en sensitiever voor de energie van anderen.
Clean up
Clean up – opruimen – is het proces van heling. Wanneer we bewuster worden van wie we zijn, worden we ook bewuster van oude pijnen, emoties en overtuigingen die geheeld mogen worden. Dit kunnen traumatische ervaringen zijn uit onze jeugd, maar ook verdedigingsmechanismen en gedachtepatronen die ons in de weg staan om het leven te creëren waar we van dromen.
We hebben namelijk allemaal onze schaduwkanten, onderdelen van onszelf die we niet liever niet zien of die we veroordelen. Nu je meer in contact staat met jezelf komen deze naar de oppervlakte, met als doel om ze te zien, te omarmen en zo te helen. Want voor de duidelijkheid: jouw ziel is al heel, het zijn slechts de schillen daaromheen die je los mag gaan laten.
Niet alleen zie je in dit proces de schaduwkanten van jezelf, maar je wordt je ook bewuster van de misstanden in de wereld en de disfunctionele systemen in de politiek, economie of maatschappij waar je je eerder nooit bewust van was.
Het proces van cleaning up kan een onprettig vooruitzicht lijken. Het vraagt ons om diep naar binnen te keren, en aan te kijken wat we lang probeerden te negeren. Ook voelt het soms als een oefening waar maar geen einde aan komt. Als een ui die je maar af blijft pellen maar waarbij je nooit tot de kern komt.
Toch is dit proces een belangrijke schakel tussen spirituele kennis en spirituele ervaring. Tussen nieuwe inzichten ontvangen en deze wijsheden toepassen in je leven. Dit proces overslaan wordt ook wel spiritual bypass genoemd. Jezelf alleen bezighouden met ‘licht en liefde’ en de schaduwkanten – van jezelf of de maatschappij – niet willen zien. Ken Wilbur, de filosoof die deze vier stappen benoemde in zijn Integrated Theory, noemt dit de reden waarom er zoveel goeroes zijn die een diepe spirituele wijsheid hebben, en toch op persoonlijk vlak grote zwakheden hadden.
Cleaning up doe je door meer naar binnen te keren. Energetische heling, spirituele rituelen, familie opstellingen en meditatie kunnen je daarbij helpen, maar het echte werk doe je zelf. Ook het ‘opruimen’ van maatschappelijke misstanden begint bij interne heling, want wat je van buiten ervaart is altijd verbonden met wat je van binnen voelt, zowel persoonlijk als collectief. Pas wanneer je bereid bent om dit echt aan te kijken en in jou toe te laten, kan er op energieniveau wat veranderen.
Growing up
Growing up – volwassen worden – vraagt om een integratie van je nieuwe zelf in je leven. Om in je rol te stappen, te staan voor wie je bent, om te beoefenen wat je hebt geleerd.
Growing up vraagt moed. Het betekent namelijk dat je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen leven. Voor wat er tot nu toe niet ging zoals je wilde én voor het mooie dat zich in jouw leven afspeelt. Je leert namelijk steeds meer welke invloed jij zelf hebt op wat je denkt, voelt en ervaart. En nu is er de vraag: blijf je andere de schuld geven van wat jou gebeurt, of neem je eigenaarschap? Ben je in staat om de ervaringen in je leven aan te grijpen om te leren en te groeien, of blijf je (voor nu) staat waar je staat?
In het proces van ontwaken wordt je bewust van de keuzes die je hebt, maar vaak komt dit inzicht op een moment dat je je veilig, ontspannen en verbonden voelt. Het is makkelijk om nieuw intenties te stellen op je meditatiemat, maar die inzichten en lessen toepassen in de praktijk is echter een heel nieuw level. Wat kan helpen is om het te zien als een speeltuin. Tijdens waking up heb je geleerd, en tijdens growing up ga je oefenen. Het is dus niet gek – zelfs nodig – om soms te falen, je neus te stoten of te worden afgewezen. Het helpt je om de opgedane kennis, die vaak algemeen geldt, echt af te tunen op jouw leven en jouw zijn.
Growing up is geen lineair proces. Je zet hierin al stappen wanneer je nog in het proces van ontwaken en opruimen zit, en je zal ook steeds op nieuwe niveaus uitgenodigd worden om te ontwaken, te helen en te groeien.
Show up
Show up – er zijn – nodigt uit om onze nieuwe zelf de wereld in te brengen. We beseffen dat onze spirituele transformatie niet alleen voor onze eigen welzijn is, maar dat we ook een verantwoordelijkheid hebben om onze gave aan de wereld te geven. Om onze missie te leven en echt impact te maken.
De fases van ontwaken en opruimen gaan vooral over het innerlijke werk, de fases van opgroeien en er zijn gaan over jouw nieuwe inzichten, kennis en ervaring naar buiten brengen. Show up gaat over de vraag hoe kan je jezelf uiten in de wereld en jouw talenten en passies om de mooist mogelijke manier inzetten? En hoe kun je wat jij te brengen hebt inzetten om bij te dragen aan de wereld? Het vraagt om staan voor jouw waarheid, jezelf uiten, durven om jouw eigen pad te bewandelen en doen wat bijdraagt aan het grootste goed.
Wanneer we in het proces van ontwaken zitten, voelen we vaak een drive om het geleerde direct door te geven aan anderen. Er ontstaat bij velen een verlangen om anderen te helpen als coach, heler, therapeut of mentor. Er is een prachtige quote van Maya Angelou die luidt: ‘When you learn, teach, when you get, give’. Wat jij leert tijdens jouw fase van ontwaken is waardevol en inspirerend voor anderen. Toch zal je pas echte impact maken wanneer je alle fases doorloopt, en vanuit een plek waar je hebt opgeruimd en bent opgegroeid anderen kan helpen in hetzelfde proces.
Wanneer iemand nog worstelt met zichzelf naar buiten brengen in de wereld, is dat vaak omdat een van de eerdere stappen nog meer aandacht vraagt.
Showing up vraagt ook om open te staan voor andere perspectieven. Om zonder oordeel en met open hart te zien dat anderen een andere waarheid kennen. Om te blijven leren, groeien en ervaren.
Geen lineaire fases
De fases van wake up, clean up, grow up en show up zijn niet lineair. Ze kunnen naast elkaar en door elkaar heen lopen. Er kunnen meerdere momenten in je leven zijn waarin je het gevoel hebt te ontwaken, en een dieper bewustzijn zich openbaart. Het leven vraagt je misschien om direct wat je leert al in de praktijk te brengen, of nodigt je juist uit om een langer pad van clean up te doorlopen.
Er is niet één weg, en dus ook geen goed of fout. Dat betekent dat ook een ander zijn of haar eigen weg hierin mag volgen, en het niet aan een ander is om hierover te oordelen. Misschien líjkt het alsof iemand gi-gan-tisch aan het spiritueel by-passen is, maar is deze persoon eigenlijk een diep innerlijk helingwerk aan het doorlopen waarvan hij of zijn nog niet klaar is om het te integreren in de externe wereld. Of iemand lijkt een hoge staat van spirituele bewustzijn te hebben bereikt, maar heeft eigenlijk nog flink wat eigen issues op te lossen.
Een helpende oefening om bij jezelf bewust te worden van jouw fases van spirituele groei, is om voor iedere stap op te schrijven:
- Kan ik een moment of meerdere momenten in mijn leven bedenken waarbij ik door deze fase ging?
- Wat vraagt deze fase van mij? Waarin daagt het mij uit of wat heb ik op dat moment nodig?
- Wat brengt deze fase mij?